Choose a searcher

Karczoch na cholesterol - czy pomaga?

- Kategorie Artykuły

Karczoch na cholesterol - czy pomaga?

Karczoch na cholesterol - czy pomaga?

Cholesterol to rodzaj lipidu, który pełni kluczową rolę w organizmie, stanowiąc składnik błon komórkowych i prekursora niektórych hormonów. Uczestniczy on m. in. w prawidłowej syntezie witaminy D3, która powstaje pod wpływem promieniowania słonecznego. Jego nadmiar może jednak prowadzić do wielu zaburzeń metabolicznych, zwłaszcza w obszarze serca i układu krążenia [1]. Ważne jest zatem, aby utrzymywać odpowiedni poziom cholesterolu we krwi, ponieważ prawidłowy wynik przekłada się na ogólne funkcjonowanie organizmu.

O tym jakie są zalecane wartości cholesterolu we krwi, kiedy możemy mówić o wysokim poziomie i w jaki sposób monitorować poziom cholesterolu, przeczytasz więcej w naszym artykule o tym jaki jest prawidłowy poziom cholesterolu w organizmie.

Wśród naturalnych składników, które wspierają utrzymanie cholesterolu na prawidłowym poziomie, wyróżnia się nienasycone kwasy tłuszczowe, czarny czosnek, grzyby reishi czy fermentowany czerwony ryż [2]. Takie składniki można często znaleźć w kategorii suplementy na obniżenie poziomu cholesterolu. Czy równie dobry jest karczoch na cholesterol? O tym dowiesz się z tego wpisu.

Czy karczoch jest dobry na cholesterol?

Uprzedzamy, że odpowiedź będzie dość rozbudowana, ponieważ sama kwestia karczoch a cholesterol jest złożona. Karczoch posiada pewne związki, które mogą być pomocne w utrzymywaniu odpowiedniego poziomu cholesterolu. Jakie to związki? Czytaj dalej :)

Karczoch zwyczajny to roślina warzywna pochodząca z obszarów Morza Śródziemnego. Jego jadalną częścią są pąki kwiatostanów (tzw. serce karczocha), ale cenione są przede wszystkim bardzo gorzkie liście - wykorzystywane jako surowiec zielarski ze względu na ich korzystne właściwości [3]. W związku ze swoim pochodzeniem, karczoch jest także tradycyjnym składnikiem diety śródziemnomorskiej, która jest najlepszym, opartym na dowodach, modelem profilaktyki chorób układu krążenia [4].

Kluczowe elementy diety śródziemnomorskiej to m. in.: obfite stosowanie oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia, duże spożycie żywności naturalnego pochodzenia roślinnego (owoce, warzywa, orzechy i rośliny strączkowe) oraz ryb, przy jednoczesnym ograniczeniu spożycia przetworzonych mięs i czerwonego mięsa. Istotnym elementem śródziemnomorskiego wzorca jest także umiarkowane spożycie wina. Najlepiej czerwonego - do posiłków. W ostatnim czasie pojawiły jednak się wątpliwości co do możliwych niekorzystnych skutków nawet niskiego lub umiarkowanego spożycia jakichkolwiek napojów alkoholowych. W nowym, dużym hiszpańskim badaniu, które rozpocznie się w czerwcu 2024 r., 10 000 osób w wieku od 50 do 75 lat losowo zostanie przydzielonych do grupy niepijącej lub spożywającej umiarkowane ilości alkoholu. Badacze będą starali się odpowiedzieć na te wątpliwości za pomocą możliwie najlepszych dowodów [4].

Serca karczochów zawierają takie witaminy jak witamina A, C, E oraz witaminy z grupy B. Wśród minerałów można wyróżnić potas, sód, wapń, magnez i żelazo. Karczoch jest jednym z bogatszych źródeł, które dostarczają polifenoli o wysokiej biodostępności. Poza tym zawiera także błonnik pokarmowy oraz inulinę. A to wszystko przy małej wartości energetycznej - 100 g jadalnych części karczocha to jedynie 10 kcal [5].

Jednym z najważniejszych składników serc karczocha jest właśnie inulina. Inulina to prebiotyk, który należy do rozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego. Jaki jest mechanizm jej działania? Wpływa na metabolizm lipidów, działa bifidogennie (czyli stymuluje wzrost odpowiednich bakterii w jelicie), wpływa na normalizację stężenia glukozy we krwi, może zwiększać absorpcję wapnia, magnezu i żelaza w przewodzie pokarmowym oraz stymulować układ odpornościowy. Inulina zmniejsza również poziom cholesterolu i lipidów w surowicy krwi [5].

Ważnym surowcem zielarskim są też liście karczocha. Wśród związków biologicznie aktywnych liści karczocha wyróżnia się 4 najważniejsze grupy - kwasy fenolowe, flawonoidy, gorzkie laktony i garbniki. Spośród kwasów fenolowych i flawonoidów szczególnie ważne są cynaryna i luteolina [5].

Czy karczoch obniża cholesterol?

Spróbujmy dopłynąć do brzegu - czy karczoch obniża cholesterol? Może być elementem odpowiednio zbilansowanej diety (np. zbliżonej do śródziemnomorskiej) i dostarczać w ten sposób dodatkowych źródeł inuliny i błonnika pokarmowego, które wpływają na obniżanie poziomu cholesterolu [5]. Z karczocha pozyskuje się także etanolowe i wodne wyciągi, które mogą być stosowane jako suplementy diety. Ponadto, okazuje się, że wyciąg z karczocha na obniżenie cholesterolu ma swoje potwierdzenie w badaniach. Spożywanie ekstraktu z liści karczocha w ilości 500 mg dziennie przez 8 tygodni wpłynęło na regulację poziomu cholesterolu całkowitego, w tym na regulację poziomu cholesterolu frakcji LDL i HDL [6]. Potocznie używa się sformułowań “zły” cholesterol wobec frakcji LDL, oraz “dobry” - wobec frakcji HDL.

Karczoch na cholesterol - jak stosować?

Karczochy możesz spożywać w ich najbardziej naturalnej formie. Możesz jeść je na surowo (tylko młode pąki!), np. w postaci sałatek albo maczane w oliwie z oliwek. Możesz je także gotować, dusić w oliwie, piec, grillować, faszerować, a także konserwować i zamrażać. W kuchni włoskiej karczochy są popularnym składnikiem wielu przepisów kulinarnych. W różnych regionach kraju istnieją różne sposoby ich przyrządzania. Na Sardynii często karczochy kroi się na cienkie plastry i piecze z oliwą oraz miętą, a także przyrządza się z nich sałatkę z suszoną ikrą. Z kolei w Rzymie znane są dania takie jak carciofa alla guidea, gdzie karczochy delikatnie smażone na oliwie, oraz carciofi alla Romana, gdzie są one nadziewane natką pietruszki, miętą, bułką tarta i czosnkiem, a następnie są pieczone w oleju [7].

Czy równie dobry będzie sok z karczocha na cholesterol? Może być tak samo cennym dodatkiem do diety, jak spożywanie karczocha pod postacią sałatek czy dań inspirowanych włoskimi przepisami. Sok z karczocha przygotujesz także samodzielnie w domu! Wymaga to oczywiście poświęcenia pewnej ilości czasu :) I nie martw się tym, że musisz ugotować karczochy, to dla nich wręcz pożądany proces. Okazuje się, że zawartość związków fenolowych w karczochu wzrasta po gotowaniu. Zjawisko to tłumaczy się rozluźnieniem tkanek karczocha podczas gotowania, co ma wpływać na zwiększenie dostępności związków biologicznie czynnych [7].

Domowy sok z karczocha: Przygotuj dwa średniej wielkości karczochy, jedną cytrynę, 500 ml wody i opcjonalnie łyżkę prawdziwego miodu. Z karczochów odetnij łodygi i najbardziej zgrubiałe liście. Resztę dokładnie umyj i pokrój na mniejsze części. Następnie wlej 500 ml wody do garnka, dodaj pokrojone karczochy i sok z jednej cytryny. Gotuj karczochy w wodzie przez około 20-30 minut, aż staną się miękkie. Gdy ostygną, przecedź sok przez sitko lub gazę, aby pozbyć się resztek karczochów. Jeśli chcesz, możesz dodać łyżkę miodu, aby nadać sokowi słodki smak. Sok przelej do większej lub dwóch małych butelek, a kiedy ostygnie - przechowuj w lodówce do czterech dni.

Możesz rozważyć także suplementację wyciągu z karczocha na cholesterol. Kapsułki czy tabletki z karczocha na cholesterol, to dobra opcja dla tych, którzy nie przepadają za naturalnym smakiem tego warzywa, a chcą skorzystać z jego cennych właściwości. Suplementy z karczochem cieszą się także dużą popularnością ze względu na pozytywne właściwości tego warzywa w obrębie przewodu pokarmowego. Spożywany w odpowiednich ilościach, karczoch wspomaga procesy trawienne, przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego i do komfortu jelitowego oraz pomaga w utrzymaniu zdrowej wątroby i wspomaga przepływ soków trawiennych. Należy jednak pamiętać, że to czy karczoch jest dobry na cholesterol (w postaci suplementu) zależy także od ilości samego ekstraktu. Z uzyskanych dotąd badań, ilość ta powinna wynosić 500 mg ekstraktu na dzień [6].

Poszukujesz składników na cholesterol?

Suplement diety z fermentowanym czerwonym ryżem, PROMOCJA
  • Obecnie brak na stanie
  • Promocja
Roślinny suplement diety z fermentowanym czerwonym ryżem Wesprzyj zdrowie swojego serca poprzez wpływ na poziom cholesterolu (Ankascin 568-R®)...
Fermentowany czarny czosnek, suplement diety na odporność, PROMOCJA
  • Obecnie brak na stanie
  • Promocja
BLACK GARLIC (CZARNY CZOSNEK) Suplement na odporność z fermentowanym czosnkiem Zadbaj o swoje serce Zapewnij sobie wsparcie antyoksydacyjne...
Spirulina chlorella, suplement diety na oczyszczenie organizmu, PROMOCJA
  • Obecnie brak na stanie
  • Promocja
Spirulina Chlorella - suplement na oczyszczenie organizmu Wsparcie dla odporności Pomoc dla układu pokarmowego Korzystny wpływ na poziom...

Karczoch jako żywność funkcjonalna

W wielu badaniach epidemiologicznych zaobserwowano, że regularne spożywanie owoców i warzyw może zmniejszać ryzyko wystąpienia różnych chorób. Efekt ten przypisuje się wysokiej zawartości związków przeciwutleniających, takich jak polifenole, kwas askorbinowy i karotenoidy, które występują w żywności pochodzenia roślinnego. Karczoch w codziennej diecie, będący naturalnie bogatym źródłem polifenoli roślinnych, może wykazywać właściwości hepatoprotekcyjne, obniżające poziom cholesterolu oraz antyoksydacyjne. To ze względu na te właściwości, karczoch można uznać za żywność funkcjonalną, zgodną z definicją programu badawczego FUFOSE (Functional Food Science in Europe) [c]. Zgodnie z tym "żywność może być uznana za funkcjonalną, jeśli udowodniono jej korzystny wpływ na jedną lub więcej funkcji organizmu ponad efekt odżywczy, który to wpływ polega na poprawie: stanu zdrowia, samopoczucia i/lub zmniejszaniu ryzyka chorób. Żywność ta musi przypominać postacią żywność konwencjonalną i wykazywać korzystne oddziaływanie w ilościach, które oczekuje się, że będą normalnie spożywane z dietą” [8].

[1] Kosmos Prob N Biol 2018; 2(319):375-390. http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2018/375.pdf

[2] J Food Drug Anal. 2018; 26(1):393-400. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9332664/

[3] Int J Clin Pract. 2021; 75(11):e14726. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34383355/

[4] Rev Esp Cardiol 2024; doi.org/10.1016/j.rec.2024.01.006. https://www.revespcardiol.org/en-effect-mediterranean-diet-in-cardiovascular-avance-S1885585724000434

[5] Kosmos Prob N Biol 2018; 67(4):823-831.

[6] Juzyszyn Z., Rozprawa habilitacyjna: Poszukiwanie nowych mechanizmów działania hipolipemicznego i antyoksydacyjnego wyciągu z karczochów (Cynara scolymus L.), Wyd. Pomorskiej Akademii Medycznej, Szczecin, 2007.

[7] Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 2018; 593:87-100.

[8] https://www.pfpz.pl/nowosci/?id_news=2895&lang_id=1

Powiązane wpisy

Powiązane wpisy

Zarejestruj nowe konto

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego lub Zresetuj hasło