- Promocja

Cholesterol – jaki jest prawidłowy poziom?
Cholesterol to rodzaj substancji tłuszczowej (zwanej także lipidową), która jest niezbędna dla wielu procesów metabolicznych. Jest m.in. składnikiem błon komórkowych i prekursorem hormonów steroidowych produkowanych przez gonady i korę nadnerczy. Stanowi więc związek odgrywający niezwykle ważną rolę w organizmie człowieka. Warto jednak pamiętać, że nadmiar cholesterolu może zaburzać jego funkcjonowanie [1]. W związku z tym, należy zwracać szczególną uwagę na to, by utrzymywać właściwy poziom cholesterolu. Jaki jest prawidłowy poziom cholesterolu we krwi? Kiedy mówimy o wysokim cholesterolu? Jaka jest norma cholesterolu w organizmie? Zacznijmy od podstaw.
Prawidłowy wynik cholesterolu bez wątpienia przekłada się ogólną kondycję organizmu. Dzięki niemu, możliwa jest prawidłowa synteza witaminy D3 powstającej pod wpływem promieniowania słonecznego. Ekspozycja na słonce sprawia, że 7-dehydroksycholesterol ulega transformacji do prewitaminy D3, która w efekcie oddziaływania temperatury ciała przekształca się w witaminę D3 [1,2]. Cholesterol jest także niezbędny do produkcji kwasów żółciowych, które pomagają w trawieniu tłuszczów [1]. To ta „dobra” strona cholesterolu. Niestety posiada także te „złą”, kiedy w organizmie występuje jego nadmiar. Dlatego tak ważne jest, aby utrzymać właściwy cholesterol. Nadmierne ilości oraz zaburzenia związane z jego metabolizmem, mogą prowadzić do rozwoju stanów patologicznych. Wśród nich wymienia się m.in. choroby neurodegeneracyjne, układu krążenia czy choroby nerek [1].
Aby dowiedzieć się, jaki powinien być prawidłowy cholesterol, należy również przyjrzeć się jego frakcjom. Dla uproszczenia – wyróznia się dwie główne formy. Cholesterol LDL (lipoproteiny niskiej gęstości) oraz cholesterol HDL (lipoproteiny wysokiej gęstości). Potocznie frakcję LDL określa się mianem „złego” cholesterolu, zaś HDL - mianem „dobrego”. Frakcja HDL – w przeciwieństwie do LDL - uważana jest za frakcje o działaniu przeciwmiażdżycowym [1]. Dla zachowania optymalnego zdrowia, warto zatem utrzymywać wysokie poziomy cholesterolu „dobrego”, czyli HDL. Decydując się na badania poziomu cholesterolu, warto zwrócić uwagę, aby pakiet badań zawierał takie elementy jak cholesterol całkowity, cholesterol LDL oraz HDL. Dodatkowo, warto także zwracać uwagę na poziom triglicerydów we krwi. Wszystkie te elementy stanowią szerszy obraz obecnie funkcjonującej gospodarki lipidowej.
Ile powinien wynosić cholesterol? Jaka norma jest dopuszczalna? Według obecnych wytycznych, prawidłowe stężenie cholesterolu całkowitego nie powinno przekaczać 200 mg/dl [3]. Poziom pwyżej 200 mg/dl należy rozpatrywać jako cholesterol podwyższony lub wysoki. W takim przypadku należy szczególnie skontrolować poziomy frakcji HDL i LDL oraz zasięgnąć opinii lekarza rodzinnego lub kardiologa oraz dietetyka. W niektórych przypadkach cholesterol całkowity może być także podwyższony ze względu na bardzo wysoki poziom „dobrego” cholesterolu HDL. Ważne więc, by wyników nie interpretować na własną rękę. Jaki cholesterol jest w normie?
Normy cholesterolu całkowitego dla zdrowego człowieka: do 190 mg/dl
Norma cholesterolu LDL we krwi dla zdrowego człowieka: do 115 mg/dl
Norma cholesterolu HDL we krwi: > 40 mg/dl
> 46 mg/dl dla kobiet
Norma dla triglicerydów: do 150 mg/dl
Istnieje kilka czynników, które mogą wpływać na poziom cholesterolu i doprowadzać do jego nadmiaru w organizmie. Co może zaburzać prawidłowe wskaźniki cholesterolu?
-Spożywanie zbyt dużej ilości tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans, występującej w żywności mocno przetworzonej i typu fast-food. Prowadzi to do zwiększania poziomów cholesterolu LDL oraz obniżania HDL [5]
-Brak regularnej aktywności fizycznej [6]
-Brak wystarczającej ilości błonnika pokarmowego w diecie [5]
-Predyspozycje genetyczne (m.in. hipercholesterolemia rodzinna) [7]
-Palenie papierosów [8]
Dwie strony medalu sprawiają, że niezwykle ważne są właściwe poziomy związku jakim jest cholesterol. Prawidłowe wyniki można osiągać m.in. poprzez modyfikację codziennej diety oraz codziennego stylu życia. Co jest ważne?
- Zadbaj o spożycie błonnika pokarmowego
Spożywanie żywności niskoprzetworzonej, pełnoziarnistego pieczywa, gruboziarnistych kasz czy płatków owsianych wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi [5].
- Dbaj o obecność warzyw, owoców i ziół w Twojej codziennej diecie
Zawierają błonnik pokarmowy oraz fitozwiązki. Nie tylko wykazują działania antyoksydacyjne, ale również poprawiają metabolizm cholesterolu [5].
- Ogranicz spożywanie produktów bogatych w tłuszcze nasycone oraz trans
Należą do nich żywność typu fast-food, utwardzane margaryny, smalec czy olej palmowy [5].
- Stawiaj na oleje roślinne, będące źródłem dobrych, nienasyconych kwasów tłuszczowych
Zastąpienie tłuszczów nasyconych w diecie tłuszczami nienasyconymi przyczynia się do utrzymania prawidłowego poziomu cholesterolu.
- Dbaj o podaż kwasów omega-3
Znajdziesz je w rybach morskich (jeżeli spożywasz produkty zwierzęce) oraz algach i olejach roślinnych. Kwasy omega-3 wpływają korzystnie na profil lipidowy, poprzez redukcję stężenia triglicerydów oraz poprawę poziomu cholesterolu HDL [5].
- Zadbaj o regularną aktywność fizyczną
Wpływa korzystnie nie tylko na profil lipidowy, ale również na utrzymanie odpowiedniej masy ciała [6]. Wybierz taką, którą polubisz najbardziej. Nie ma nic gorszego niż zmuszanie się do nielubianej aktywności fizycznej.
- Staraj się ograniczyć alkohol i palenie papierosów [8]
- Minimum raz w roku kontroluj swoją gospodarkę lipidową
Kontroluj poziomy cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i HDL oraz triglicerydów. Staraj się wykonywać badania zawsze w tym samym laboratorium. Pozwoli to na wiarygodną ocenę funkcjonującej gospodarki lipidowej.
Regularna kontrola gospodarki lipidowej, poprawa codziennej diety i modyfikacja stylu życia to zdecydowanie pierwsze i główne kroki do tego, aby zachować dobry poziom cholesterolu. Przy rozważaniu suplementacji, warto wcześniej skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Do składników, które wspomogą utrzymanie cholesterolu w normie, należą m.in. nienasycone kwasy tłuszczowe, czarny czosnek, grzyby reishi, fermentowany czerwony ryż [9] oraz zielona herbata. Składniki te mogą być suplementowane zarówno przez kobiety, mężczyzn jak i seniorów. W przypadku osób przewlekle stosujących leki na obniżenie cholesterolu, konieczna jest wcześniejsza konsultacja z lekarzem lub farmaceutą.
[1] Kosmos Prob N Biol 2018; 2(319):375-390.
http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2018/375.pdf
[2] Post N Med 2008; 1:14-22.
https://www.czytelniamedyczna.pl/2796,niedoblr-witaminy-d-problem-spoeczny.html
[3] Szutowicz A. i in.(2009):Diagnostyka laboratoryjna TOM 1. Gdańsk.
[4] Portal Diagnostyka.pl
https://diag.pl/pacjent/artykuly/poziom-cholesterolu-a-ryzyko-chorob-sercowo-naczyniowych-u-mlodych-osob/
[5] Jarosz i wsp. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.
[6] Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
https://ncez.pzh.gov.pl/aktywnosc-fizyczna/wplyw-wysilku-fizycznego-na-profil-lipidowy-2/
[7] Ger 2015; 15:102-108.
https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2021/08/Geriatria_2_2021_06.pdf
[8] Am Heart J 2011; 161:145.
https://biuletyn.servier.pl/19345/wplyw-palenia-tytoniu-i-zaprzestania-palenia-na-profil-lipidow-i-lipoprotein-wyniki-randomizowanego-badania-klinicznego
[9] J Food Drug Anal. 2018; 26(1):393-400.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9332664/
Powiązane wpisy
Czy właściwa suplementacja wpływa na samopoczucie?
Opublikowano
31-12-2021 09:49:07
Co daje systematyczność suplementacji. 7 sposobów
Opublikowano
24-06-2021 14:44:56
Co warto sprawdzić przed rozpoczęciem suplementacji?
Opublikowano
12-07-2021 12:27:53
Powiązane wpisy
O autorze
Dietetyczka specjalizująca się w edukacji żywieniowej, suplementacji oraz ziołolecznictwie. W pracy kieruje się doświadczeniem z pracy z pacjentem oraz zasadami EBN, czyli żywieniem opartym na dowodach.
Logowanie do istniejącego konta Zaloguj się na swoje konto
Zresetuj hasło
Zarejestruj nowe konto
Logowanie do istniejącego konta Zaloguj się na swoje konto
Zresetuj hasło
Zarejestruj nowe konto