Choose a searcher

Karczoch - na co pomaga?

- Kategorie Artykuły

Karczoch - na co pomaga?

Spis treści

Karczoch zwyczajny to roślina pochodząca z regionów Morza Śródziemnego.. Najbardziej cenione są jego gorzkie liście, które są wykorzystywane jako surowiec zielarski ze względu na ich korzystne właściwości zdrowotne. Oprócz tego, spożywa się także jadalne pąki kwiatostanów, znane jako "serce karczocha" [1]. Z dzisiejszego artykułu dowiesz się na co dobry jest karczoch, dlaczego warto go spożywać i w jaki sposób możesz go dodać do swojej diety.

Na co działa karczoch?

To na co działa karczoch, zależy od składników odżywczych, które w nim naturalnie występują. Serca karczochów to bogate źródło witamin, takich jak A, C, E oraz witaminy z grupy B, oraz minerałów, w tym potasu, sodu, wapnia, magnezu i żelaza. Dodatkowo, karczoch jest jednym z najlepszych źródeł polifenoli o wysokiej biodostępności. Niezwykle istotne są także jego zawartość błonnika pokarmowego oraz inuliny, przy jednoczesnej niskiej wartości energetycznej. 100 g jadalnych części karczocha to zaledwie 10 kcal! Inulina, będąca jednym z kluczowych składników serc karczocha, pełni funkcję prebiotyku, który korzystnie wpływa na metabolizm lipidów, stymuluje rozwój korzystnych bakterii w jelitach, reguluje poziom glukozy we krwi, oraz może zwiększać absorpcję wapnia, magnezu i żelaza. Ponadto, inulina wykazuje działanie korzystne dla układu odpornościowego oraz obniża poziom cholesterolu i lipidów we krwi. Liście karczocha, które są cennym surowcem zielarskim, bogate są natomiast w różnorodne związki biologicznie aktywne, takie jak kwasy fenolowe, flawonoidy, gorzkie laktony i garbniki. Wśród nich szczególne znaczenie mają cynaryna i luteolina, które wykazują korzystne właściwości zdrowotne [2].

W badaniach naukowych wielokrotnie zaobserwowano, że regularne spożywanie owoców i warzyw może zmniejszać ryzyko zachorowania na różne choroby. Jest to efekt wynikający z obecności w tych produktach wysokich ilości związków przeciwutleniających, takich jak polifenole, kwas askorbinowy i karotenoidy, które są charakterystyczne dla żywności roślinnej. Karczoch, będący naturalnie bogatym źródłem polifenoli roślinnych, może posiadać właściwości chroniące wątrobę, obniżające poziom cholesterolu oraz działające antyoksydacyjnie. Ze względu na te korzystne właściwości, karczoch można uznać za produkt żywnościowy o dodatkowych korzyściach zdrowotnych - czyli za żywność funkcjonalną [3].

Na co stosować karczoch?

Suplementy z karczochem to dobry wybór, kiedy nie przepadasz za naturalnym smakiem tego warzywa, ale chcesz uzupełnić dietę o ten składnik. Na co pomaga karczoch jako? Spożywany w odpowiednich ilościach może wspomóc funkcje wydalnicze nerek. Ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne, wesprze ochronę komórek przed działaniem stresu oksydacyjnego. Stres oksydacyjny występuje, gdy równowaga między nadmiernym powstawaniem reaktywnych form tlenu i azotu, a ograniczoną zdolnością obronną antyoksydacyjną organizmu zostaje zachwiana. Bezpośrednim skutkiem nadmiernego tworzenia się tych reaktywnych substancji jest ich oddziaływanie z ważnymi składnikami komórkowymi, takimi jak DNA, lipidy i białka, co może prowadzić do ich uszkodzeń. Stres oksydacyjny jest jednym z czynników mogących spowodować uszkodzenia komórek wielu narządów [4].

Właściwości karczocha docenisz też wtedy, kiedy chcesz wspomóc swoje procesy trawienne. Karczoch przyczynia się bowiem do prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego i do komfortu jelitowego. Pozostając przy układzie pokarmowym, warzywo to wspomaga także detoksykację wątroby, pomaga w utrzymaniu jej zdrowia oraz wspomaga przepływ soków trawiennych. Wątroba to niezwykle ważny narząd, którego głównym zadaniem jest kontrola przepływu i bezpieczeństwa substancji, które są wchłaniane z układu pokarmowego, aby zapobiec ich przedostaniu się do ogólnego krwiobiegu [5,6]. Aby wątroba mogła pełnić swoje funkcje efektywnie, ważne jest regularne dbanie o nią poprzez zdrową i zrównoważoną dietę oraz unikanie używek i alkoholu.

Czy karczoch zmniejsza poziom cholesterolu?

Jakie właściwości ma karczoch na cholesterol? Karczoch może stanowić ważny składnik zrównoważonej diety, zwłaszcza podobnej do diety śródziemnomorskiej, zapewniając dodatkowe źródła inuliny i błonnika pokarmowego, które korzystnie wpływają na obniżanie poziomu cholesterolu [2]. Z karczocha można także pozyskać etanolowe i wodne wyciągi, które mogą być wykorzystywane jako suplementy diety. Badania potwierdzają, że spożywanie ekstraktu z liści karczocha w ilości 500 mg dziennie przez 8 tygodni miało korzystny wpływ na regulację poziomu cholesterolu całkowitego, w tym na poziom frakcji LDL i HDL [7]. W codziennym języku często używa się określeń "zły" cholesterol dla frakcji LDL i "dobry" dla frakcji HDL.

Gospodarka lipidowa jest ściśle powiązana ze zdrowiem układu sercowo-naczyniowego. Karczoch jest z kolei powszechnie obecny w tradycyjnej diecie śródziemnomorskiej, uznawanej za najefektywniejszy model prewencji chorób serca, poparty badaniami naukowymi [8].

Karczoch - właściwości i stosowanie

Podsumowując cały wątek: karczoch - na co pomaga? I przede wszystkim jak go stosować?

- może regulować poziom cholesterolu we krwi, w tym frakcji LDL i HDL [7],

- przyczynia się do utrzymania prawidłowego poziomu lipidów we krwi,

- wspomaga funkcje wydalnicze nerek,

- pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym,

- wspomaga procesy trawienne, przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego i do komfortu jelitowego,

- wspomaga detoksykację/pomaga w utrzymaniu zdrowej wątroby/wspomaga przepływ soków trawiennych,

- wspiera utratę masy ciała,

Warzywo to możesz dodać do swojej codziennej diety pod postacią np. dodatku do sałatek lub przekąskę maczaną w oliwie z oliwek. Ciekawym wykorzystaniem karczocha jest także przygotowanie z niego soku. Jeżeli nie chcesz dodawać karczocha do swojej diety w jego naturalnej postaci, możesz skorzystać także z suplementów diety. Na przykład takich które zawierają sproszkowany karczoch albo jego wodne/etanolowe wyciągi.

[1] Int J Clin Pract. 2021; 75(11):e14726. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34383355/

[2] Kosmos Prob N Biol 2018; 67(4):823-831.

[3] Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 2018; 593:87-100.

[4] Livers 2022, 2(4), 283-314; https://www.mdpi.com/2673-4389/2/4/23

[5] IJRPB 20 2017; 4(8):13-24.

[6] IJDMSR 2022; 4(1):88-92.

[7] Juzyszyn Z., Rozprawa habilitacyjna: Poszukiwanie nowych mechanizmów działania hipolipemicznego i antyoksydacyjnego wyciągu z karczochów (Cynara scolymus L.), Wyd. Pomorskiej Akademii Medycznej, Szczecin, 2007.

[8] Rev Esp Cardiol 2024; doi.org/10.1016/j.rec.2024.01.006.

Powiązane wpisy

Powiązane wpisy

Zarejestruj nowe konto

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego lub Zresetuj hasło